Czym są nurty psychologiczne i czy warto się nimi kierować przy wyborze terapeuty?

Kiedy ktoś zaczyna szukać terapeuty, bardzo szybko trafia na świat pełen dziwnych skrótów i nazw, które nic sobą nie zdradzają i nie tłumaczą : CBT, ACT, psychodynamiczna, systemowa, humanistyczna… że co?

Nic dziwnego, że możesz poczuć się, jakbyś dostał_a mapę bez legendy. A przecież chodzi o coś naprawdę ważnego — o znalezienie miejsca, w którym można bezpiecznie opowiedzieć swoją historię.

Nurty psychologiczne – czyli różne sposoby widzenia człowieka oraz jego świata

Każdy z nas ma swój „wewnętrzny świat” — pełen wspomnień, emocji, nawyków, przekonań i relacji.
Terapeuci pracują w różnych nurtach, bo każdy z nich proponuje inną mapę, pokazującą ten sam świat z innej perspektywy.

Żadna z tych map nie jest jedyną słuszną.
Każda po prostu skupia się na innych aspektach i inaczej opowiada o tym co widzi.

Można to sobie wyobrazić tak:

jedna mapa jest topograficzna — pokazuje ukształtowanie terenu, czyli Twoje myśli i zachowania,

jedna mapa jest topograficzna — pokazuje ukształtowanie terenu, czyli Twoje myśli i zachowania,

druga jest historyczna — podpowiada, skąd wzięły się pewne wzorce, co w Twoim życiu wpłyneło/ wpływa na Twoje decyzje teraz,

druga jest historyczna — podpowiada, skąd wzięły się pewne wzorce, co w Twoim życiu wpłynęło/ wpływa na Twoje decyzje teraz,

druga jest historyczna — podpowiada, skąd wzięły się pewne wzorce, co w Twoim życiu wpłynęło/ wpływa na Twoje decyzje teraz,

trzecia to mapa tras spacerowych — podpowiada, jak ruszyć do przodu, daje wskazówki, “buty”, pokazuje gdzie i jak możesz dojść,

trzecia to mapa tras spacerowych — podpowiada, jak ruszyć do przodu, daje wskazówki, “buty”, pokazuje gdzie i jak możesz dojść,

a jeszcze inna skupia się na relacjach pomiędzy miejscami — czyli jakie miejsca, osoby są dla Ciebie najważniejsze i gdzie/ z kim chcesz spędzać więcej czasu i jak możesz to robić.

a jeszcze inna skupia się na relacjach pomiędzy miejscami — czyli jakie miejsca, osoby są dla Ciebie najważniejsze i gdzie/ z kim chcesz spędzać więcej czasu i jak możesz to robić.

To wciąż ten sam krajobraz.
Zmienia się tylko sposób, w jaki go oglądamy.

Najczęściej spotykane podejścia terapeutyczne.

Żeby łatwiej było się w tym poruszać, oto kilka najpopularniejszych „map”, z którymi możesz się zetknąć:

Poznawczo-behawioralna (CBT)

Taka trochę jak mapa z wyraźnymi drogami i instrukcjami „tu skręć, tego unikaj”.
Skupia się na myślach i zachowaniach, jest konkretna, praktyczna i mocno oparta na badaniach.

Poznawczo-behawioralna (CBT)

Taka trochę jak mapa z wyraźnymi drogami i instrukcjami „tu skręć, tego unikaj”.
Skupia się na myślach i zachowaniach, jest konkretna, praktyczna i mocno oparta na badaniach.

Trzecia fala (np. ACT, FAP)

Wyobraź sobie mapę, która oprócz dróg pokazuje też warunki pogodowe, krajobrazy i to, dokąd tak naprawdę chcesz dojść.
Te podejścia pracują z uważnością, wartościami i elastycznością psychiczną — mniej o „naprawianiu”, więcej o tworzeniu życia, które ma znaczenie.

Trzecia fala (np. ACT, FAP)

Psychodynamiczna

To mapa historyczna.
Pomaga zrozumieć, co wydarzyło się „kiedyś”, co wpływa na „tu i teraz”: nieświadome schematy, relacje, wzorce emocjonalne.
Daje wgląd, który potrafi rozjaśnić wiele ścieżek.

Psychodynamiczna

Systemowa

Mapa relacji.
Pokazuje, że nie żyjemy w próżni — każdy z nas funkcjonuje w sieci powiązań (rodzinnych, partnerskich, społecznych).
Tutaj objaw jest informacją o całym systemie, nie tylko o jednej osobie.

Systemowa

Humanistyczna

Mapa z zaznaczonymi miejscami odpoczynku, rozwojów i przestrzeni na autentyczny kontakt.
Najważniejsza jest relacja, empatia i poczucie sensu.

Humanistyczna

Mapa z zaznaczonymi miejscami odpoczynku, rozwojów i przestrzeni na autentyczny kontakt.
Najważniejsza jest relacja, empatia i poczucie sensu.

Humanistyczna

Mapa z zaznaczonymi miejscami odpoczynku, rozwojów i przestrzeni na autentyczny kontakt.
Najważniejsza jest relacja, empatia i poczucie sensu.

Czy warto kierować się nurtem przy wyborze terapeuty?

Warto znać, ale nie trzeba traktować tego jak świętego Graala.

Nurt pokazuje, jak terapeuta zwykle pracuje — czy będzie bardziej strukturalnie, bardziej refleksyjnie, bardziej zadaniowo, czy bardziej relacyjnie.

Ale sama „mapa” to nie wszystko.

Najważniejsze jest to, czy z tą konkretną osobą czujesz się bezpiecznie, zauważana/zauważany i rozumiana/rozumiany.

Dwie osoby pracujące w tym samym nurcie mogą tworzyć zupełnie inną atmosferę pracy.
Bo w terapii spotykają się nie tylko metody — ale przede wszystkim ludzie.

To jak wybrać?

1. Zastanów się, jaką „trasą” chcesz jechać: online czy na żywo

To naprawdę zawęża mapę.

Jeśli wolisz spokojną podróż z domu (bez korków, bez szukania miejsc parkingowych, bez stresu), to terapia online może być idealna. Wybór takiej drogi – pozwala również na łączenie się z psychoterapeutami z całej Polski, a czasem nawet i świata!
Jeśli potrzebujesz fizycznej obecności i łatwiej Ci wejść w proces, gdy siedzisz z kimś w jednym pokoju — kieruj się w stronę spotkań stacjonarnych. Taki rodzaj terapii będzie również ważny przy terapii lęku czy depresji – same wyjście z domu, będzie już ważnym krokiem naprzód.

1. Zastanów się, jaką „trasą” chcesz jechać: online czy na żywo

To naprawdę zawęża mapę.

Jeśli wolisz spokojną podróż z domu (bez korków, bez szukania miejsc parkingowych, bez stresu), to terapia online może być idealna. Wybór takiej drogi – pozwala również na łączenie się z psychoterapeutami z całej Polski, a czasem nawet i świata!
Jeśli potrzebujesz fizycznej obecności i łatwiej Ci wejść w proces, gdy siedzisz z kimś w jednym pokoju — kieruj się w stronę spotkań stacjonarnych. Taki rodzaj terapii będzie również ważny przy terapii lęku czy depresji – same wyjście z domu, będzie już ważnym krokiem naprzód.

2. Wybierz nurt, który cię woła

Nie musisz znać wszystkich detali — wystarczy, że czujesz, że jakaś metoda brzmi dla ciebie sensownie.

lubisz konkrety i narzędzia → CBT, terapia poznawczo-behawioralna
chcesz poznać i zrozumieć swoje wzorce, zachowania → humanistyczne, psychodynamiczne
widzisz, że trudność leży w relacji, relacjach rodzinnych → systemowa
chcesz odkryć to co dla Ciebie naprawdę ważne i/lub popracować nad relacjami → trzecia fala (ACT, FAP)

To tylko wskazówki, jak znaki drogowe na skrzyżowaniu. To Ty dokonujesz wyboru – a nurt to tylko jedna decyzja. Czasem ważniejszy jest wybór z jaką osobą będziesz się spotykać…

3. Pomyśl, jaki przewodnik jest ci potrzebny

Zadaj sobie kilka prostych pytań:

Potrzebuję kogoś spokojnego czy kogoś, kto pracuje dynamiczniej?
Wolę bardziej strukturalną pracę czy swobodną rozmowę?
Czuję się bezpiecznie z kimś, kto tłumaczy dużo „dlaczego”, czy raczej „jak”?
Chcę rozmawiać z osobą w moim wieku czy też nie?
Z kim łatwiej będzie mi się otworzyć?

4. Szukaj specjalisty, który zna twój teren

Jeśli masz ADHD, jesteś na spektrum, doświadczasz lęków albo chcesz pracy nad relacjami — warto znaleźć kogoś, kto specjalizuje się w tej dziedzinie.

5. Sprawdź, czy terapeuta działa w ramach mapy, a nie poza nią

Czyli:

ma ukończone studia kierunkowe,
jest w szkole psychoterapii lub ją skończył_a,
pracuje pod superwizją,
jasno opisuje swój sposób pracy.

6. Skorzystaj z rekomendacji, ale… z głową

Ktoś poleca ci swojego terapeutę? Super — to jak wskazanie zakrętu na mapie, którego sama byś nie zauważyła.
Ale: u ciebie może zadziałać inny styl pracy lub zupełnie inny nurt. Czasem warto spróbować, ale nie bać się zmienić kierunek, jeśli poczujesz, że to nie twoja droga.

7. Umów konsultację — potraktuj ją jak “jazda próbna”

W trakcie rozmowy zwróć uwagę na to, czy czujesz się:

wysłuchana,
traktowana poważnie,
rozumiana,
bezpieczna.
Jeśli coś zgrzyta — to jak skrzypiące hamulce. Sygnalizują, że warto o tym powiedzieć lub poszukać dalej.

8. Daj sobie 2–3 spotkania na sprawdzenie „czy jedziemy w tę samą stronę”

Więź terapeutyczna i poczucie dopasowania potrzebują czasu – jak każde relacje.
Jeśli po kilku spotkaniach czujesz, że jednak to nie to — to nie porażka, tylko korekta trasy.

8. Daj sobie 2–3 spotkania na sprawdzenie „czy jedziemy w tę samą stronę”

Więź terapeutyczna i poczucie dopasowania potrzebują czasu – jak każde relacje.
Jeśli po kilku spotkaniach czujesz, że jednak to nie to — to nie porażka, tylko korekta trasy.

9. Zaufaj własnemu GPS-owi

Najlepszy terapeuta to taki, przy którym twój układ nerwowy mówi: „można oddychać”.Nurt, metoda, techniki — to ważne. Ale to relacja i poczucie bezpieczeństwa są kompasem, który najczęściej prowadzi prosto tam, gdzie chcesz dotrzeć.

9. Zaufaj własnemu GPS-owi

Umów się na konsultację